کنترل قند خون یا دیابت
فوق تخصص غدد درون‌ریز (اندوکرینولوژیست) نقش بسیار مهمی در کنترل دیابت و قند خون دارد. در مطب، این پزشک معمولاً اقدامات زیر را برای مدیریت دیابت انجام می‌دهد :
1. بررسی و ارزیابی اولیه
-
گرفتن شرح حال کامل از بیمار (علائم، سابقه خانوادگی، رژیم غذایی، میزان فعالیت بدنی و استرس)
-
معاینه بالینی شامل بررسی فشار خون، وزن، BMI، علائم نوروپاتی یا نوروپاتی محیطی
-
بررسی سوابق پزشکی و دارویی بیمار
2. درخواست آزمایش‌های تشخیصی
-
آزمایش قند خون ناشتا (FBS)
-
آزمایش HbA1c (برای سنجش میانگین قند خون در ۲ تا ۳ ماه گذشته)
-
آزمایش OGTT (تست تحمل گلوکز خوراکی)
-
پروفایل چربی، عملکرد کلیه، الکترولیت‌ها
-
در برخی موارد: تست انسولین، C-peptide یا آنتی‌بادی‌های مربوط به دیابت نوع ۱
3. تجویز دارو
-
تنظیم داروهای خوراکی برای دیابت نوع ۲ (مانند متفورمین، گلی‌بن‌کلامید، سیتاگلیپتین و...)
-
تجویز انسولین (در صورت نیاز، به‌ویژه در دیابت نوع ۱ یا دیابت پیشرفته)
-
انتخاب نوع انسولین، تنظیم دوز، و آموزش نحوه تزریق آن
-
بررسی تداخل دارویی و عوارض جانبی
4. پایش منظم و برنامه‌ریزی درمانی
-
تنظیم اهداف قند خون (ناشتا، پس از غذا، و HbA1c)
-
برنامه‌ریزی برای ویزیت‌های دوره‌ای (ماهانه، هر سه ماه، بسته به وضعیت بیمار)
-
ارزیابی نتایج آزمایش‌ها و تغییر برنامه دارویی در صورت نیاز
5. مشاوره تغذیه و سبک زندگی
-
همکاری با متخصص تغذیه یا دادن توصیه‌های غذایی شخصی‌سازی‌شده
-
آموزش مدیریت وعده‌های غذایی، شمارش کربوهیدرات‌ها
-
توصیه به فعالیت بدنی مناسب با وضعیت بیمار
-
مدیریت استرس و خواب
6. آموزش و حمایت
-
آموزش بیمار برای استفاده از گلوکومتر (دستگاه سنجش قند)
-
آموزش علائم افت یا افزایش شدید قند خون و راه‌های مقابله با آن
-
بررسی نیاز به ارجاع بیمار به مشاور، روانشناس یا متخصص چشم، کلیه، قلب و...
