پرکاری غده پاراتیروئید
پرکاری غده پاراتیروئید (Hyperparathyroidism) یکی از شایع‌ترین اختلالات متابولیک در میان بیماری‌های غدد درون‌ریز است که باعث افزایش غیرطبیعی سطح هورمون پاراتیروئید (PTH) میشود. این افزایش منجر به بالا رفتن سطح کلسیم خون (هایپرکلسمی) و بروز علائم متعددی در استخوان، کلیه، و عضلات میشود.
انواع پرکاری غده پاراتیروئید
| نوع پرکاری | علت اصلی | ویژگی‌ها | درمان معمول |
| اولیه (Primary) | آدنوم (تومور خوش‌خیم) یا هیپرپلازی | افزایش PTH با کلسیم بالا | جراحی پاراتیروئید |
| ثانویه (Secondary) | نارسایی کلیه یا کمبود ویتامین D | PTH بالا با کلسیم طبیعی یا پایین | درمان علت زمینه‌ای |
| ثالثیه (Tertiary) | پس از نارسایی کلیه مزمن طولانی | PTH بالا با کلسیم بالا | گاهی جراحی لازم است |
علائم پرکاری غده پاراتیروئید
-
خستگی مزمن و ضعف عضلانی
-
درد و پوکی استخوان
-
سنگ کلیه و افزایش ادرار
-
تهوع، یبوست و کاهش اشتها
-
افسردگی، گیجی یا کاهش تمرکز
-
افزایش تشنگی و بی‌خوابی
🧩 نکته: برخی بیماران هیچ علامتی ندارند و بیماری فقط در آزمایش‌های خون کشف میشود.
روش‌های تشخیص پرکاری پاراتیروئید
-
آزمایش خون: بررسی سطح PTH، کلسیم، فسفر و ویتامین D
-
آزمایش ادرار ۲۴ ساعته: برای اندازه‌گیری دفع کلسیم
-
سونوگرافی گردن یا اسکن Sestamibi: جهت تعیین محل غده درگیر
-
MRI یا CT Scan: در موارد مشکوک یا پیچیده
-
تست ژنتیک: در صورت سابقه خانوادگی یا بیماری‌های ارثی
روش‌های درمان پرکاری پاراتیروئید
۱. درمان دارویی
در بیماران خفیف:
-
داروهای کلسیمیمتیک (مثل سیناکلست) برای کاهش ترشح PTH
-
بیس‌فسفونات‌ها برای تقویت استخوان‌ها
-
نظارت منظم بر کلسیم، فسفر و عملکرد کلیه‌ها
۲. درمان جراحی (پاراتیروئیدکتومی)
در بیماران با علائم یا افزایش قابل توجه کلسیم:
-
جراحی غده‌ی درگیر توسط جراح متخصص غدد یا ENT
-
در بسیاری از موارد باعث بهبود کامل علائم و متابولیسم بدن میشود
توصیه‌های تغذیه‌ای و سبک زندگی
| بایدها | نبایدها |
| مصرف مایعات زیاد برای جلوگیری از سنگ کلیه | مصرف زیاد مکمل‌های کلسیم بدون تجویز پزشک |
| رژیم متعادل شامل میوه، سبزی، و پروتئین بدون چربی | مصرف نمک زیاد (افزایش کلسیم ادرار) |
| فعالیت بدنی منظم | بی‌تحرکی و کم‌آبی بدن |
