غدد فوق کلیوی (آدرنال)

غدد فوق کلیوی (آدرنال)، دو غده کوچک مثلثی شکل هستند که در بالای هر کلیه قرار دارند. این غدد بخشی از سیستم غدد درون ریز بدن هستند و نقش بسیار حیاتی در تنظیم متابولیسم، پاسخ به استرس، فشار خون و تعادل آب و الکترولیت ها دارند. هر غده فوق کلیوی از دو بخش اصلی تشکیل شده است :

1. قشر (کورتکس)

هورمون هایی مانند کورتیزول (تنظیم استرس و متابولیسم)، آلدوسترون (تنظیم سدیم و پتاسیم و فشار خون) و آندروژن ها (هورمون های جنسی) را تولید می کند.

2. مدولا (بخش مرکزی)

آدرنالین (اپی نفرین) و نور آدرنالین تولید می کند که در واکنش جنگ یا گریز مؤثرند.

بیماری ها و مشکلات غدد فوق کلیوی

1. نارسایی غدد فوق کلیوی (آدیسون)
  • کاهش ترشح کورتیزول و آلدوسترون
  • علائم : خستگی، ضعف، کاهش وزن، افت فشار خون، تیره شدن پوست
2. سندرم کوشینگ
  • افزایش کورتیزول (معمولاً به دلیل تومور یا مصرف طولانی مدت کورتون ها)
  • علائم : چاقی تنه ای، صورت گرد، پوکی استخوان، فشار خون بالا، دیابت
3. فئوکروموسیتوما
  • تومور نادر مدولا که منجر به ترشح بیش از حد آدرنالین می شود
  • علائم : فشار خون بالا، تپش قلب، تعریق، اضطراب شدید
4. هایپر آلدوسترونیسم (سندروم کان)
  • افزایش ترشح آلدوسترون
  • علائم: فشار خون مقاوم، سطح پایین پتاسیم
5. تومورهای آدرنال (خوش خیم یا بدخیم)
  • می توانند هورمونی فعال یا غیرفعال باشند
  • در برخی موارد بی علامت و فقط با تصویربرداری کشف می شوند
6. هایپرپلازی مادرزادی آدرنال (CAH)
  • اختلال ژنتیکی که موجب تولید نامتعادل هورمون های آدرنال در نوزادان می شود

وظایف و اقدامات فوق تخصص غدد (اندوکرینولوژیست) در بیماری های فوق کلیوی

ارزیابی بالینی و شرح حال دقیق
تجویز آزمایش های تخصصی هورمونی
  • مانند سطح کورتیزول، ACTH، آلدوسترون، رنین، متانفرین ها و غیره
تفسیر تست های تحریک یا مهار هورمونی
  • مانند تست دگزامتازون یا تست تحریک ACTH
درخواست تصویربرداری
  • CT scan، MRI یا اسکن هسته ای برای بررسی ساختار آدرنال
درمان دارویی
  • جایگزینی هورمونی در نارسایی آدرنال (مثلاً هیدروکورتیزون یا فلودروکورتیزون)
  • کنترل سطح هورمون در شرایط پرکار
ارجاع به جراح
  • در صورت نیاز به برداشتن تومورهای آدرنال
پیگیری و مدیریت بلند مدت
  • برای بیماران مزمن

زمان کار کلینیک

یکشنبه
13.00 – 16.00
یکشنبه(دیابت)
9.00 – 12.00
چهارشنبه
9.00 – 12.00

تماس با کلینیک